ថតក្របដោយ ឃុត សុខឿន
បណ្ឌិត វ៉ាន់ឌី កាអុន បានវិភាគពីវណ្ណកម្មកំណាព្យ «ច្បាប់ស្រី និពន្ធដោយកវីបណ្ឌិត មឺុន ម៉ៃ» ហើយបានផ្សាយនៅវិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ RFI កាលពីប៉ុន្មានឆ្នាំមកនេះ ក្នុងនាទីអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរ។
នៅក្នុងអក្សសិល្ប៍ខ្មែរគេឃើញមានពាក្យប្រៀបប្រដៅម្យ៉ាងដែលហៅថា ច្បាប់ស្រី។ អ្នកប្រាជ្ញបណ្ឌិតខ្មែរ ហាក់បីដូចជាយកចិត្ដទុកដាក់អំពីការអប់រំស្ដ្រីភេទនេះយ៉ាងខ្លាំងក្លា។ ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរពីរអង្គគឺ ព្រះរាជសម្ភារ និងព្រះបាទសម្ដេចហារីរៈរាមារិស្សរាធិបតេយ្យព្រះអង្គឌួង ក៏ហាក់បីដូចផ្ដល់សារសំខាន់ពិសេសទៅអោយដល់ការអប់រំនេះដែរ។ នេះជាការធម្មតាទេ ព្រោះសង្គមខ្មែរជាសង្គមមាតាធិបតេយ្យ គឺស្រីមានតួនាទីដឹកនាំដ៏សំខាន់ បើស្ដ្រីមានឥរិយាបថបែបណា គ្រួសារនិងសង្គមទាំងមូលក៏មានលក្ខណៈបែបនោះដែរ។ ក៏ប៉ុន្ដែគេសង្កេតឃើញផងដែរថា ពាក្យទូន្មានទាំងឡាយនោះ យកចិត្ដទុកដាក់ជាពិសេសអំពីទំនាក់ទំនងរវាងប្ដីនិងប្រពន្ធ។
នៅថ្ងៃអាទិត្យនេះខ្ញុំសូមលើកឡើងអំពីច្បាប់ស្រី របស់បណ្ឌិតម៉ឺន ម៉ៃ ដែលត្រូវគេបញ្ចូលមកក្នុងកម្មវិធីសិក្សាអក្សរសាស្ដ្រខ្មែរនៅតាមសាលារៀន។ ក្រៅពីប្រៀនប្រដៅស្រីជាភិរិយា អោយគោរពប្ដីគ្រប់ប្រការ បណ្ឌិតម៉ឺនម៉ៃបានលើកឡើងអំពីប្រភពនៃការសៅហ្មង ៣យ៉ាង ដែលលោកហៅថាភ្នក់ភ្លើងទាំងបី គឺ១ យករឿងមិនល្អពីក្រៅ មកដុតអោយឆេះសន្ធោសន្ធៅនៅក្នុងផ្ទះ រឺក៏យករឿងខាងក្នុងផ្ទះទៅអុចបង្កាត់អោយឆេះនៅខាងក្រៅ។ ប្រភពរឿងសៅហ្មងទីពីរគឺ ការប្រើពាក្យពេចន៍ មិនគួរគប្បីចំពោះមាតាបិតា និងការមិនរវល់ញិកញ៉ុក ក្នុងការផ្គាប់ចំណីអាហារដល់ឪពុកម្ដាយ និងប្ដី ។ អំពើសៅហ្មងទី៣ កើតចេញមកពីការរួមរក្សជាមួយប្ដី គឺមិនត្រូវធ្វើអ្វីអោយស្វាមីអាក់អន់ស្រពន់ចិត្ដឡើយ។
ដោយអនុវត្ដពាក្យទូន្មានជាមូលដ្ឋានទាំងឡាយនេះ សង្គមបូរាណខ្មែរមានលក្ខណដ៏ល្អប្រពៃ រីឯបុរសវិញតាមរយច្បាប់ប្រុសរបស់បណ្ឌិម៉ៃដដែល ក៏ត្រូវប្រកាន់ឥរិយាបថអោយបានសមសួនដែរ ទើបរកភាពសុខក្សេមក្សាន្ដនៅក្នុងគ្រួសារបាន។
យ៉ាងណាមិញរឿងរាវសៅហ្មងទាំងឡាយដែលកើតឡើងក្នុងគ្រួសារ ក៏កើតឡើងបណ្ដាលមកពីការមិនគោរពក្រិតក្រមទាំងឡាយនោះដែរ។ រីឯបញ្ហាដែលចោទឡើងក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ គឺសំនួរដែលថា ហេតុដូចម្ដេចបានជាប្រពន្ធត្រូវគោរពផ្គាប់ផ្គុនប្ដីដល់ថ្នាក់នេះ បើម្នាក់ៗសុទ្ធតែមានសេរីភាព រឺឥស្សរភាពរៀងៗ ខ្លួននោះ។
តាមការពិតបណ្ឌិតម៉ឺនម៉ៃចង់និយាយអំពីក្បួនចិត្ដសាស្ដ្រតែប៉ុណ្ណោះ គឺអំពីអាថិ៍កំបាំងដែលជាកត្ដានៃទំនាក់ទំនងល្អរវាងប្ដីនិងប្រពន្ធ ហើយដែលជាមូលដ្ឋាននៃវប្បធម៌ និងអរិយធម៌ខ្មែរ។ តាមការពិតផ្ទុយពីមតិទូទៅ សង្គមខ្មែរជាសង្គមដែលស្រ្ដីជាអ្នកដឹកនាំ និងចាត់ចែងកិច្ចការគ្រប់សារពើ។ ទោះបីមានការកៀបសង្កត់ ផ្ចាញ់ផ្ចាលពីសំណាក់ចរន្ដបិតាធិបតេយ្យ ដែលមកពីចិន និងឥណ្ឌៀក្ដី ហើយទោះបីមានឥទ្ធិពលផ្សេងៗទៀតមកពីអ៊ឺរ៉ុបក្ដី ក៏សង្គមខ្មែរ នៅតែស្ថិតនៅជាសង្គមមាតាធិបតេយ្យដដែល។ ស្ដ្រីដែលជាប្រពន្ធ រឺមាតា នៅតែស្ថិតនៅជាអ្នកសំរេចចុងក្រោយបង្អស់ដដែលជាដដែល។ រីឯច្បាប់ក្បួនរបស់ម៉ឺនម៉ៃ មានគោលដៅពីរផ្ទុយគ្នាជាមូលដ្ឋាន គឺផ្ដល់ទៅអោយស្រ្ដីជាភរិយា នូវលទ្ធភាព រឺអំណាចចិត្ដសាស្ដ្រគ្រប់គ្រាន់ សំរាប់គ្រប់គ្រងគ្រួសារផង ហើយធ្វើការគៀបសង្កត់ទៅលើឥស្សរភាពរបស់ស្ត្រីផងដែ។រ ហើយនេះមិនខុសប៉ុន្មានពីក្បួននយោបាយសំរាប់គ្រប់គ្រងប្រទេសនោះទេ។ ម៉ឺនម៉ៃ បានបង្ហាញអោយឃើញជាអាទិថា អំណាចរបស់ស្រ្ដីទៅលើបុរស គឺការតំរូវចិត្ដបុរសគ្រប់បែបយ៉ាង គឺថាបុរសមិនអាចចាប់ចិត្ដទៅលើអ្នកណាទៀតបានឡើយ។ បើប្រពន្ធប្រកាន់ខ្ជាប់នូវ គោលការណ៍ទាំងអម្យាលមាណនោះ ជាពិសេសនៅក្នុងការរួមរក្សស្នេហា។ ដូច្នេះឃើញថា គោលការណ៍ទាំងនោះ ជាការបង្កើតនូវសម្ផស្សមួយដ៏ខ្លាំងខ្លា សំរាប់នារីខ្មែរ។
នៅក្នុងវប្បធម៌អរិយធម៌ខ្មែរសុទ្ធសាទ ចរន្ដចរិយាមាយាទទន់ភ្លន់ ជាសោភណ្ឌសាស្ដ្រមួយប្រភេទដែលទាក់ទាញអារម្មណ៍អ្នកផងទាំងពួង។ ប៉ុន្ដែក៏ជាអាវុធមួយដ៏ស្រួចស្រាវផងដែរ នៅក្នុងករណីដែលគេយកទៅប្រើសំរាប់គោលដៅផ្សេងៗទៀត ក្រៅពីការកសាងសុភមង្គលក្នុងគ្រួសារ។ ពាក្យខ្មែរតែងពោលថា ក្ដៅស៊ីរាក់ ត្រជាក់ស៊ីជ្រៅ រឺ ទឹកត្រជាក់ ត្រីកុមជាដើម។ ទាំងនេះតាមការពិតទៅសុទ្ធតែជាក្បួនចិត្ដសាស្ដ្រសំរាប់សង្គមខ្មែរតែប៉ុណ្ណោះ។
អ្នកនិពន្ធ ប៉ិច សង្វាវ៉ាន សូមស្វាគមន៍ 